η Υποταγή των Γυναικών είναι από μόνη της μια Θρησκεία

Δεν είναι  στην Ινδία, το Κονγκό ή το Αφγανιστάν: η Υποταγή των Γυναικών είναι από μόνη της μια Θρησκεία

Του Νταγκ Σώντερς. από την ιστοσελίδα του http://dougsaunders.net/

 Published: June 18, 2011, Λονδίνο

Η μητέρα μου άρχισε την καριέρα της ως δασκάλα σε γυμνάσιο, σε μιά  χώρα που θεωρούσε τις γυναίκες ιδιοκτησία των αντρών. Δεν μπορούσε να έχει δικό της λογαριασμό στην τράπεζα ούτε πιστωτική κάρτα, μόνο στο όνομα του πατέρα μου – και μόνο με την άδειά του και με τον έλεγχό του. Τα περισσότερα επαγγέλματα ήταν ανοιχτά μόνον στους άντρες. Μόνο το ένα τέταρτο των οδηγών ήταν γυναίκες και το φαινόμενο των γυναικών οδηγών συζητιόταν έντονα στα ΜΜΕ.

    Αυτά συνέβαιναν στον Καναδά, στη δεκαετία του 1960. Και τα θυμόμουν το Σάββατο, καθώς παρακολουθούσα το οργισμένο θέαμα αρκετών γυναικών από τη Σαουδική Αραβία, που τολμούσαν να αψηφήσουν τους νόμους της χώρας τους μπαίνοντας σε αυτοκίνητα για να τα οδηγήσουν. Ίσως να νομίζετε πως αυτή η «ταπεινή» εξέγερση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Όμως ξεχνάμε πόσο γρήγορα αλλάζουν τα πράγματα και πόσο ξαφνικά μπορεί να αρχίσει μια αλλαγή.

 Τείνουμε να νομίζουμε πως η βίαιη μεταχείριση των γυναικών είναι βαθιά ριζωμένη στην παράδοση και στα ήθη:  μερικές χώρες είναι απλώς έτσι. Η θρησκεία και η κουλτούρα, έτσι μας αρέσει να νομίζουμε, είναι άχρονες. Η ισότητα των φύλων, λοιπόν δεν έχει νόημα: θα ήταν γι’ αυτές τις χώρες  ξενόφερτο και ανοίκειο «προϊόν». Όμως ο κόσμος δεν λειτουργεί έτσι. Η κακομεταχείριση των γυναικών δεν είναι το αναπόφευχτο αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτισμών και ηθών. Είναι κάτι που αναδύεται ιδίω δικαιώματι, είναι ένα δηλητήριο που κυριεύει και παραλύει τα έθνη.

    Αυτό έγινε ολοφάνερο αυτή την εβδομάδα με μια μελέτη που έγινε από την εταιρεία Thomson Reuters Corp. εκ μέρους ενός νομικού ιδρύματος. Η έρευνα έθεσε ένα τολμηρό ερώτημα: «Ποιος είναι ο χειρότερος τόπος αν είσαι γυναίκα;» Και έλαβε απαντήσεις μέσω ενός ερωτηματολογίου που υποβλήθηκε σε 213 ειδικούς στις έμφυλες σχέσεις από πέντε ηπείρους, με γνώση της κατάστασης σε πολλές χώρες.  

    Δεν προκάλεσε έκπληξη ότι οι δύο χειρότερες χώρες ήταν το Αφγανιστάν (μουσουλμανικό) και το Κονγκό (χριστιανικό): και οι δύο αυτές χώρες είναι θύματα τρομερών συγκρούσεων στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν οι γυναίκες ως στρατιωτικοί στόχοι. Επίσης το πολιτικό χάος και η φτώχεια έχουν αφήσει τις χώρες αυτές εκτεθειμένες στις χείριστες θρησκευτικές επιρροές.  

   Αυτό που ξεχώρισε ήταν η παρουσία της Ινδίας, της μεγαλύτερης δημοκρατίας στον κόσμο, ενός τόπου που έχει θεαματικά ανεβεί από τη φτώχεια στο «μέσο εισόδημα»,  μεγάλη επιτυχία δηλαδή. Όμως η Ινδία ήταν τέταρτη ανάμεσα στις 195 χειρότερες χώρες για τις γυναίκες. Πώς μπορούσε να συμβαίνει αυτό; Μια χώρα με 80% ινδουιστές, μέλη μιάς θρησκείας που μιλά ελάχιστα για την υποταγή των γυναικών και μάλιστα θεοποιεί ορισμένες γυναίκες; Μιά χώρα που, όπως γράφει η συνάδελφός μου Στέφανι Νόλεν «έχει περισσότερες γυναίκες σε θέσεις εξουσίας, ανάμεσά τους και την πρόεδρό της, την επί κεφαλής του κυβερνώντος κόμματος και τέσσερεις πρωθυπουργούς σε τέσσερα από τα , απ’ ό,τι κάθε άλλη χώρα στον κόσμο;» “has more key political powerbrokers who are women than any other country in the world,” including its president, the head of its ruling party, and the premiers of four of its states?

Όμως ελάχιστοι ειδικοί θα διαφωνούσαν με την εκτίμηση αυτήν. Ούτε και εγώ διαφωνώ. Δεν πρόκειται μόνο για τα θέματα που γίνονται πρωτοσέλιδα και μεγάλοι τίτλοι – οι φόνοι των θηλυκών μωρών, εξαναγκασμό των εφήβων κοριτσιών σε γάμους, μαζική σεξουαλική εκμετάλλευση των ανεπιθύμητων κοριτσιών – αλλά και η μεταχείριση των γυναικών ως «στοιχείων» που εξασφαλίζουν προίκα, η περιφρόνηση για κάθε  γάμο που δέν γίνεται από προξενιό, η συνεχής, ευρεία, καταθλιπτική σεξουαλική κακοποίηση, η πεποίθηση πολλών αντρών ότι οι γυναίκες είναι είτε ενάρετες νύφες είτε αναλώσιμες πόρνες.  Αυτό δεν είναι μέρος της φύσης των Ινδών, αλλά κάτι που έχει γίνει συνηθισμένο σε πολλούς άντρες, που απαντιέται σε κάθε κοινωνική τάξη. Και σε μεγάλο ποσοστό δεν έχει βελτιωθεί, αλλά έχει χειροτερέψει : καθώς η οικονομική άνοδος έχει δημιουργήσει μικρότερες οικογένειες, έχει αναπτυχθεί η προτίμηση για αρσενικά παιδιά. Όσο οι αγροτικές οικογένειες μετακομίζουν στις πόλεις, και οι γυναίκες έχουν αρχίσει να αποχτούν υψηλότερα εισοδήματα, οι άντρες έγιναν προστατευτικοί και αμυντικοί. Η ευμάρεια έχει αυξήσει την προσφυγή στην πορνεία.   

    Τίποτε από αυτά δεν είναι άχρονο, ούτε εγγενές στη θρησκεία. Δεν πρόκειται για αρχαία θρησκευτικά έθιμα όπως το σάτι (το κάψιμο των νυφών) που έχουν εξαφανιστεί: είναι σύγχρονα φαινόμενα. Ούτε και μπορεί να κατηγορηθεί γι’ αυτά η βρετανική αποικιακή κληρονομιά: η αδυναμία των γυναικών που προκλήθηκε από την αποικιοκρατία είχε ανατραπεί τα τελευταία εξήντα χρόνια. Δεν προκαλείται η ανισότητα από την κουλτούρα, την οικονομία ή την φτώχια της Ινδίας, αν και τις επηρεάζει βαθιά. Η ανισότητα έχει αναδυθεί και έχει γίνει πίστη καθ’ εαυτή. Δεν έχει σχέση με κανέναν ουσιώδη τρόπο με τη γενικότερη κουλτούρα- ωστόσο έχει πνίξει την κοινωνική και την οικονομική πρόοδο, εμποδίζοντας τις φτωχές οικογένειες να γίνουν πιο εύπορες.

    Η κατώτερη θέση των γυναικών δεν είναι, όπως δείχνει αυτή η μελέτη, αναπόφευχτο αποτέλεσμα μιάς και μόνης θρησκείας ή κουλτούρας: η υποταγή των γυναικών είναι μια θρησκεία καθ’ εαυτή ∙ είναι αιτία, όχι αποτέλεσμα. Σε όλες αυτές τις χώρες εκφράζεται όχι ως ντροπή αλλά ως καμάρι. Οι γυναίκες μας είναι πολύτιμες, λέγεται συνήθως. Δεν πρέπει να ρίχνονται στον κόσμο των αντρών αλλά να προστατεύονται. Η προστασία της τιμής τους είναι αντικείμενο μονομανιακού φόβου. Όπως έγραψε ένας σχολιαστής σε μια πακιστανική ιστοσελίδα, εις απάντησιν αυτής της μελέτης: «Σε σύγκριση με άλλες χώρες, οι γυναίκες μας είναι πολύ ασφαλέστερες».

   Ιδού ένας χρυσός κανόνας: Αν αναφέρεστε σ’ αυτές με τα λόγια «οι γυναίκες μας» τότε κάτι είναι βαθύτατα λάθος. Δέν είμαστε σε θέση να φερόμαστε «ανώτερα» αφού αυτού του είδους η γλώσσα ήταν μέρος της κυρίαρχης θρησκείας μας μέχρι πρόσφατα και τα αποτελέσματά της είναι ακόμη αισθητά στις μέρες μου. Και αυτό το φαινόμενο δεν είναι ούτε άχρονο ούτε αναπόφευχτο.