1914 ο εικοσιεξάχρονος Ευγένιος Ο' Νηλ κατέφυγε
στο Πανεπιστήμιο του Harvard για να διδαχθεί την
«τέχνη της γραφής». Η διδασκαλία των «μυστικών» της
θεατρικής γραφής κράτησαν δύο εξάμηνα, ενώ n προσπάθεια
του Ο' Νηλ να ξεχάσει τις καλοφτιαγμένες συνταγές
που διδάχθηκε κράτησε μια ζωή. Ο Αμερικανός
συγγραφέας αποφάνθηκε ότι ο καλλιτέχνης της γραφής
οφείλει να αναζητά και να ανακαλύπτει μόνος του την
προσωπική του τεχνική. Όλη αυτή n διαδικασία «συνταγολόγησης»
της τέχνης αποτελεί έκφανση της «ημιμόρφωσης»,
δηλαδή, όπως μας εξήγησε ο Αντόρνο στη
«Θεωρία της ημιμόρφωσης», n ανάγκη του ατόμου να
προβάλλεται ως καλλιεργημένος ενώ στην πραγματικότητα
δεν είναι. Στην περίπτωση του δημιουργού όλοι
γνωρίζουμε ότι σε καμία περίπτωση το ταλέντο δεν
εξαγοράζεται. To άτομο, λοιπόν, που έχει ημιμορφωτικές
ανάγκες καταφεύγει αε προϊόντα κουλτούρας που
θα του παρέχουν ένα «δήθεν επικάλυμμα μορφωμένου».
Τέτοια προϊόντα είναι τα βιβλία που διυλίζουν τα
έργα μεγάλων φιλοσόφων και λογοτεχνών και παραθέτουν
τα «καλύτερα αποφθέγματα» ή «μελέτες», όπως
«Τα εκατό σπουδαιότερα βιβλία», όπου παρατίθεται n
σύνοψη του περιεχομένου τους, ώστε ο αναγνώστης να
φαίνεται ενημερωμένος.
To βαρβαρότερο παράδειγμα ημιμόρφωσης -σε σχέση
με τη μουσική- παρουσιάστηκε στην Αμερική τη δεκαετία
του '70. Ο Αμερικανός μουσικολόγος Sigmund
Spaeth (1885 -1965) ήδη από το 1936 είχε γράψει ένα
βιβλίο με τον τίτλο: Great symphonies: How to recognize
and remember («Μεγάλες συμφωνίες: Πώς να τις αναγνωρίζεις
και να τις θυμάσαι»). Μετά τον θάνατο του,
το 1972 επανεκδόθηκε και σημείωσε τεράστια διάδοση,
παραμορφώνοντας τη μουσική συνείδηση ενός ολόκληρου
λαού. Ο Spaeth σε μοτίβα κεντρικών θεμάτων
διάσημων συμφωνικών έργων πρόσθεσε στίχους, οι
οποίοι τραγουδιόντουσαν οε στυλ σουξέ, με απώτερο
στόχο να εντυπωθούν στη μνήμη. Οι «στίχοι» αυτοί
στόχευαν επίσης στο να «αποκαλύπτουν» γνωστικές
πληροφορίες για τα μουσικά έργα, π.χ. στο κεντρικό θέμα
της Ενάτης του Μπετόβεν είχε προσθέσει φράσεις
όπως: «Σήκω! Η σπουδαία Ενάτη είναι τώρα στο χέρι
σου!» και πλήθος άλλων ανοησιών...
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΙΑΚΟΥΜΟΠΟΥΛΟΥ
από το http://www.patakis.gr/Images/Files/4400012.pdf