(Εκ του εγκυκλοπαιδικού λεξικού ΗΛΙΟΥ)

Η απονομή  του πρέποντος του προσήκοντος (ανταμοιβής ή τιμωρίας, αναλόγως της περιπτώσεως). «Η δικαία αγανάκτησις δια τι άδικον ή ανάρμοστον,  η δικαία επιτίμησις. Η τιμωρία, ή θεία δίκη». Παράγεται εκ του ρήματος νέμω, ήτοι απονέμω, το εκάστω προσήκον (καλόν ή κακόν). 

 

Νέμεσις – Μυθολογία

Ελληνική Τιμωρός θεότης πάσης ανθρώπινης υπερβασίας. Μέχρι και του Ομήρου η Νέμεσις ήτο απλώς το συναίσθημα της θείας αγανακτήσεως, υπό το κράτος της οποίας απενέμετο η δέουσα τιμωρία εις τους θνητούς τους καταχρωμένους κατά ένα οιονδήποτε τρόπον των εις αυτούς παρεχομένων αγαθών ή τους απολαμβάνονταις ευτυχίας μεγαλυτέρας εκείνης την οποίαν οι θεοί συνεχώρουν εις τους ανθρώπους. Διά τούτο και οι ομηρικοί στίχοι παρουσιάζουν τους αρχαίους αρχηγούς επικαλουμένους την Αιδώ και υπενθυμίζοντας την Νέμεσιν κατά τους προς τους άνδρας αυτών παραινετικούς λόγους των. Πρώτος ο Ησίοδος εις την «Θεογονίαν» του (223), προσωποποιεί την Νέμεσιν, όχι ακόμη ως θεάν αλλά πάντως ως των ισχυρών ακατανικήτων μεγάλων δεινών τα οποία «έτεξε» προς τιμωρίαν των ανθρώπων η Νυξ: «Τίκτε δε και Νέμεσιν πήμα θνητοίσι βροτοίσι Νυξ ολόη» (κ’ εγέννησεν η ολέθρια Νύκτα και τη Νέμεση, κακό μεγάλο για τους θνητούς ανθρώπους).

                                         

                

    Η λατρεία της Νέμεσεως

Η Νέμεσις είχε ταυτισθεί με την Γαίαν, την Αφροδίτην, την Θέμιδα (θεά της δικαιοσύνης), την Άρτεμις, και λείψανα της ταυτίσεως αυτής ευρίσκομεν εις τη εν Ραμνούντι της Αττικής, όπου επικαλείτο και «Ραμνουσίαν». Εθεωρείτο θυγάτηρ του Ωκεανού και μήτηρ του Ερεχθέως (υιού άλλως της Γαίας) και της ωραίας Ελένης εκ του Διός. Ήτο δε εν Ραμνούντι γνωστή υπό το όνομα Ούπις το οποίον συνήθως εδίδετο εις την Άρτεμιν. Εις τα ιερά τους ετελούντο θρησκευτικές τελετές τα «Νεμέσεια» εις μνήμη των νεκρών, διότι η Νέμεσις ειχε σχέσεις μετά του Άδου, και γίνεται δεκτή η ιδέα της ταυτίσεώς της προς τας Ερινύς, αι οποίαι ήσαν τρείς, και όντως παραδόσεις της Σμύρνης δέχονται την λατρείαν «Νεμέσεων». Το όνομα της Νεμέσεως επεκαλούντο κατά την σύναψιν συμφωνιών και συνθηκών και αυτή εθεώρουν εγγυητήν στους δέοντας όρκους.

  

Νέμεσις και Διόσκουροι εις Άδην, απουλιανός ερυθρόμορφος

   

Η Νέμεσις λατρεύεται ιδιαίτερα ακόμη και σήμερα από παγανιστές, καθώς δε, κάνουνε εις αυτήν επικλήσεις και τελετές. Υπάρχει μάλιστα και ορφικός ύμνος αφιερωμένος στη Νέμεση. Τα σύμβολα της είναι πολλά, από την ημισέληνο και τα άστρα, μέχρι την πεντάλφα και άλλα παγανιστικά σύμβολα. Είναι σκοτεινή θεότητα, ταγμένη στο δυναμικό του Άδου, μαζί με άλλες δαιμονικές θεότητες. Ο τρόπος που παρουσιάζεται, με λέοντες, να κρατάει ημισέληνους και αστέρια, καθώς και το ότι την θεωρούσαν θεά της νύχτας, παραπέμπει αμέσως στην άλλη δαιμονική θεότητα την Αστάρτη ή Ασταρώθ.  

                       

       
Αριστερά η Νέμεσις, στη μέση η Νέμεσις των παγανιστών εν μέσω παγανιστικών συμβόλων, και δεξιά η Νέμεσις-Νίκη.

Η Νέμεσις παρουσιάζεται ως φτερωτός άγγελος που πατάει πάνω σε κρανία, άλλοτε φέρει στα χέρια της την σελήνη, ενώ πιο σπάνια παρουσιάζεται να έχει μαζί της την δίδυμη αδερφή της. Άλλοτε ταυτίζεται με τα άστρα και τη Σελήνη και άλλοτε με την Νύχτα.   

 

  

Μέσω διαφόρων γλυπτών και αναπαραστάσεων, είδαμε πως η Νέμεσις, αναπαρείσταται με φίδια στο κεφάλι της. Σε άλλες αναπαραστάσεις απεικονίζεται απλά ως μια κεφαλή που φέρει φίδια. Αυτό αυτομάτως παραπέμπει στον αττικό μύθο περί του Περσέως και της Μεδούσης.  

Η Μέδουσα άνηκε στις 3 Γοργόνες, εκ των οποίων οι 2 ήταν αθάνατες και η 3^η (η Μέδουσα) ήταν θνητή. Ήταν τόσο άσχημη και αποκρουστική, που όποιος την κοιτούσε στα μάτια πέτρωνε από τον φόβο του. Στο κεφάλι της δε, αντί για μαλλιά είχε φίδια. Σύμφωνα με τον μύθο, η «θεά» Αθηνά έδωσε στον Περσέα την ασπίδα της, ούτως ώστε να μπορέσει να σκοτώσει τη Μέδουσα και να φέρει πίσω την κεφαλή της, όπως τον πρόσταξε η Αθηνά. Ο Περσέας χρησιμοποίησε την ασπίδα, η οποία καθρέφτισε την μορφή της Μεδούσης. Εκείνη στην θέα της όψης της πέτρωσε, και ο Περσέας της έκοψε το κεφάλι, Το κεφάλι της, το περίφημο «Γοργόνειο», το παρέλαβε η Αθηνά από τον Περσέα και το επέθεσε στην ασπίδα της, επειδή το κεφάλι της, ακόμη και νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοίταζε.Μέχρι σήμερα η Αθηνά αναπαρείσταται με ασπίδα που φέρει επάνω τη Μέδουσα.

Βάσει αυτού συμπαιρένουμε πως η Νέμεσις δεν ήταν άλλη από την Μέδουσα. Γιατί όμως η Αθηνά εκτός από την ασπίδα έχει τη Μέδουσα και στο στήθος της; Στο στήθος φοράνε φυλαχτά, και όχι τους εχθρούς.  

 

Εάν όμως η Αθηνά μισούσε τόσο πολύ την Μέδουσα-Νέμεση, τότε γιατί την φέρει επάνω της πολλάκις (στήθος, ασπίδα κλπ), καθώς και τα φίδια; Τι σχέση έχουνε με τον θεό Όφι; Μήπως τελικά η δίδυμη αδερφή της Νεμέσεως είναι η Αθηνά; Μήπως είναι το ίδιο και το αυτό η «διπρόσωπη» θεότητα; 

Είπαμε πως η Νέμεσις παρουσιάζεται φτερωτή, καθώς δε και πως έχει δίδυμη αδερφή. Αν δούμε το περίφημο άγαλμα της Αθηνάς από τον γλύπτη Φειδία, θα δούμε πως στο χέρι της κρατάει μια μικρή φτερωτή θεά. Σύμφωνα με αρχαιολόγους η φτερωτή αυτή θεά, είναι η Νίκη. Ποιά η σχέση όμως μεταξύ της Νίκης και της Νεμέσεως; Και η Νίκη και η Αθηνά και η Νέμεση, έχουνε συνδεθεί άμεσα με τον πόλεμο. Η Αθηνά είναι η θεά του πολέμου, η Νέμεσις επιφέρει τον πόλεμο και την δίκη, ενώ η Νίκη είναι ο νικηφόρος άγγελος της μάχης. Τέλος, και η Νίκη και η Νέμεσις παρουσιάζονται φτερωτές στη μάχη. 

   

Αριστερά η Αθηνά κρατώντας τη Νίκη. Στη μέση η Νίκη, και δεξιά η Νέμεσις.

Έτσι εχουμε το «τρίπτυχο» Αθηνά-Νέμεσις-Νίκη. Και οι τρεις είναι πάνω στο άγαλμα του Φειδία.
Και οι τρεις είναι το ίδιο και το αυτό πρόσωπο, στις υπηρεσίες του θεού Όφι (Άδης, Σατανάς).