Γυναίκες επιστήμονες που άλλαξαν τον κόσμο
Ανακάλυψαν γαλαξίες, ανέπτυξαν θεωρήματα, συνέθεσαν χημικά στοιχεία. Επιστήμονες γένους θηλυκού που έκαναν εκπληκτικές ανακαλύψεις όμως σήμερα ελάχιστοι τις γνωρίζουμε.
Όταν η ειδική στα απολιθώματα Μαίρη Άνινγκ ανακάλυψε το 1811 τον πρώτο σκελετό ιχθυόσαυρου και στη συνέχεια πτεροδάκτυλου, η φαντασία του κόσμου οργίασε για αυτούς τους γίγαντες του παρελθόντος. Τα ευρήματα μπήκαν στα μουσεία και έδωσαν μεγάλη ώθηση στην παλαιοντολογία. Στις αρχές του περασμένου αιώνα ο Γερμανός φυσικός Μαξ Πλανκ περνούσε τα καλοκαίρια του στον κήπο του σπιτιού του στο Βερολίνο, παρέα με φίλους και συναδέλφους. Μια από τις αγαπημένες του ασχολίες ήταν να παίζει πιάνο με τη συνοδεία του Άλμπερτ Αϊνστάιν και του βιρτουόζου στο βιολί Γιοζέφ Γιοακίμ. Με τη μουσική δωματίου που έπαιζαν, ψυχαγωγούσαν τους καλεσμένους, μεταξύ αυτών και τη Λίζε Μάιτνερ. Χρόνια αργότερα, το 1938, η νεαρή Βιεννέζα φυσικός θα πετύχαινε την πρώτη διάσπαση του ατόμου. Αυτή η ανακάλυψη άξιζε το Νόμπελ φυσικής, το οποίο ωστόσο δεν κέρδισε η Λίζε Μάιτνερ αλλά ο συνεργάτης της, Ότο Χαν, που αρνήθηκε να το μοιραστεί μαζί της. Ταξιδεύοντας ακόμη πιο πίσω στο χρόνο, και συγκεκριμένα στις αρχές της εποχής του Διαφωτισμού, μια μορφωμένη κυρία έλαμπε διά της παρουσίας της στην αυλή των Βερσαλλιών. Η μαρκησία Εμιλί ντι Σατελέ δε διέπρεπε μόνο στο χορό και στο φλερτ, αλλά και στην άλγεβρα. «Τη διάβαζε σαν νουβέλα και ξεπερνούσε ό,τι μπορούμε να σκεφτούμε με τη φαντασία και τη λογική μας», έλεγε ο Βολτέρος για την ερωμένη του.
Βότανα και μαντζούνια
Η ιστορία της επιστήμης είναι γεμάτη από γυναίκες που έκαναν σπουδαίες ανακαλύψεις. Η πιο παλιά που γνωρίζουμε είναι η Ταπούτι-Μπελατεκαλίμ από τη Βαβυλώνα, χημικός και αρωματοποιός του 1200 π.Χ. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, δεν ήταν η πρώτη που γνώριζε τις ιδιότητες των φυτών: στις πρωτόγονες κοινωνίες των κυνηγών, οι γυναίκες ήταν αυτές που παρατηρούσαν τα βότανα και πειραματίζονταν με αυτά. Έτσι συνέβαλαν στην ανάπτυξη της γεωργίας και οδήγησαν στην επανάσταση της Νεολιθικής εποχής. Στην Αλεξάνδρεια συναντάμε τη διάσημη μαθηματικό και αστρονόμο Υπατία. Στο Βυζάντιο διακρίθηκε η ειδική στη στρατιωτική τεχνολογία Άννα Κομνηνή (1083-1148), κόρη του αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄. Κατά το Μεσαίωνα εμφανίστηκαν σπουδαίες γιατροί και φαρμακοποιοί, όπως η Χίλντεγκαρντ φον Μπίνγκεν, η οποία έγραψε εννέα τόμους φυσικής ιστορίας, καθώς και η Ιταλίδα Τροτούλα (1030-1097), από την Ιατρική Σχολή του Σαλέρνο. Η Αναγέννηση και ο ανθρωπισμός, όσο περίεργο κι αν φαίνεται, δεν ευνόησαν την εξέλιξη γυναικών επιστημόνων. Τα πανεπιστήμια, που γεννήθηκαν εκείνη την εποχή, κρατούσαν ερμητικά κλειστές τις πόρτες τους στο «ασθενές φύλο».
Οι λατινομαθείς
Στη Γαλλία, στο πλαίσιο μιας μεγάλης φιλονικίας, αρκετοί διανοούμενοι και συγγραφείς υποστήριζαν ότι η γυναικεία μόρφωση δεν είχε ιδιαίτερη αξία. Ένας από αυτούς ήταν και ο Ισπανός συγγραφέας Κεβέδο, ο οποίος, ακολουθώντας το παράδειγμα του ομοεθνή του και ποιητή Γκόνγκορα στο έργο του La culta latiniparla (Η καλλιεργημένη λατινομαθής), κορόιδευε τις μορφωμένες γυναίκες. Σημειωτέον ότι εκείνη την εποχή, καθώς δεν υπήρχαν μεταφρασμένα κείμενα, κάθε επιστήμονας έπρεπε να γνωρίζει λατινικά και αρχαία ελληνικά. Παρ’ όλα αυτά εμφανίστηκαν γυναίκες ερευνήτριες, όπως η αστρονόμος Μαρία Βίνκελμαν και η Ιταλίδα γιατρός Δωροθέα Μπούκα. Στα τέλη του 18ου αιώνα, με το Διαφωτισμό, και στις αρχές του 19ου, με τη γέννηση των πρώτων πανεπιστημίων, οι ανακαλύψεις πολλαπλασιάστηκαν. Τότε εμφανίστηκαν προσωπικότητες όπως οι Αγγλίδες αστρονόμοι Μαίρη Σόμερβιλ και Καρολίν Χέρσελ, οι μαθηματικοί Σόνια Κοβαλέσκαγια και Σοφί Ζερμέν, οι φυσικοί Λίζε Μάιτνερ και Ροζαλίντ Φράνκλιν. Η τελευταία, μάλιστα, συνέβαλε και στην ανακάλυψη της δομής του DNA. Μια ξεχωριστή περίπτωση είναι εκείνη της Μαρί Κιουρί, η οποία ανακάλυψε το ράδιο και κέρδισε δύο φορές το βραβείο Νόμπελ. Πρόκειται για τη μοναδική που απέκτησε φήμη και αναδείχθηκε σε σύμβολο.
Νόμπελ σε γυναίκες επιστήμονες
1903 Φυσικής: Μαρί Σκλοντόφσκα-Κιουρί. Πολωνή φυσικός.
1911 Χημείας: Μαρί Σκλοντόφσκα-Κιουρί.
1935 Χημείας: Ιρέν Ζολιό-Κιουρί. Γαλλίδα φυσικοχημικός.
1947 Ιατρικής: Γκέρτι Ράντνιτζ-Κόρι. Τσέχα βιοχημικός.
1963 Φυσικής: Μαρία Γκέπερτ-Μάγιερ. Πολωνοαμερικανίδα φυσικός.
1964 Χημείας: Ντόροθι Κρόουφουτ-Χόντκιν. Βρετανίδα, ειδικός στην κρυσταλλογραφία.
1977 Ιατρικής: Ρόζαλιν Σούσμαν-Γιάλοου. Αμερικανίδα ειδικός στην πυρηνική ιατρική.
1983 Ιατρικής: Μπάρμπαρα ΜακΚλίντοκ. Αμερικανίδα βιολόγος.
1986 Ιατρικής: Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι. Ιταλίδα νευρολόγος.
1988 Ιατρικής: Γερτρούδη Έλιον. Αμερικανίδα βιοχημικός.
1995 Ιατρικής: Κριστιάν Βόλαρντ. Γερμανίδα βιολόγος.
2004 Ιατρικής: Λίντα Μπακ. Αμερικανίδα νευρολόγος. |
No comments:
Post a Comment